Mức đường huyết cao lắng đọng ở các thành mạch máu có thể gây biến chứng ở nhiều cơ quan khác nhau và có tác hại vô cùng nguy hiểm. Một trong số đó là gây nên bệnh võng mạc đái tháo đường. Căn bệnh này là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây mù vào tuổi 30 – 65 ở các nước phát triển.
Bài viết có sự tham vấn chuyên môn của Bác sĩ Phan Phương Thảo thuộc chuyên khoa Mắt tại Phòng khám đa khoa Vigor Health
VÕNG MẠC LÀ GÌ VÀ THẾ NÀO LÀ BỆNH VÕNG MẠC ĐÁI THÁO ĐƯỜNG?
Võng mạc (hay đáy mắt) là lớp sợi thần kinh nằm sâu bên trong của mắt, là bộ phận cảm thụ ánh sáng giúp ta nhìn thấy mọi vật xung quanh. Trong đó hoàng điểm nằm ở trung tâm, là nơi cho thị lực tinh tế nhất.
Võng mạc được nuôi dưỡng bởi các mạch máu nhỏ. Ở người tiểu đường, mức đường huyết cao lắng đọng ở các thành mạch máu gây tổn thương thành mạch, làm thoát các chất không cần thiết vào võng mạc, dẫn đến xuất huyết và phù nề. Khi mạch máu bị phá hủy sẽ làm thiếu máu ở võng mạc. Lúc này cơ thể phản ứng bằng cách tiết ra các yếu tố kích thích sự phát triển các mạch máu mới (tân mạch) để nuôi dưỡng vùng võng mạc này. Tuy nhiên những mạch máu này lại mỏng manh và dễ vỡ nên gây ra các biến chứng xuất huyết ở khoang trong mắt, tạo xơ hóa gây co kéo bong võng mạc. Tất cả đều dẫn đến mất thị lực.
CÁC YẾU TỐ NGUY CƠ CỦA BỆNH VÕNG MẠC ĐÁI THÁO ĐƯỜNG
Bệnh võng mạc đái tháo đường có thể xảy ra ở bất cứ ai mắc bệnh tiểu đường. Các yếu tố làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh gồm có:
– Thời gian mắc bệnh
– Kiểm soát đường huyết kém
– Mang thai
– Cao huyết áp
– Bệnh lý thận
– Béo phì, mỡ trong máu
– Hút thuốc lá
– Thiếu máu
Vì vậy nếu đã mắc bệnh tiểu đường, bạn nên kết hợp thăm khám mắt định kỳ để tầm soát sớm võng mạc đái tháo đường. Từ đó có kế hoạch theo dõi phù hợp trong trường hợp có nguy cơ cao mắc phải.
CÁC GIAI ĐOẠN CỦA BỆNH VÕNG MẠC ĐÁI THÁO ĐƯỜNG
Bệnh võng mạc đái tháo đường không tăng sinh
Đây là giai đoạn sớm của bệnh võng mạc đái tháo đường với các tổn thương như phình mạch máu, xuất hiện những đốm xuất huyết, xuất tiết nhỏ trên bề mặt võng mạc. Nếu tổn thương chưa tiến triển vào vùng trung tâm sẽ rất khó nhận biết và phát hiện bệnh sớm.
Bệnh lý hoàng điểm do đái tháo đường
Như đã đề cập ở trên, hoàng điểm là vùng chịu trách nhiệm chính cho khả năng nhìn của mắt. Vì vậy khi tổn thương lan tới hoàng điểm, gây phù hoặc thiếu máu cục bộ, thị lực sẽ bị giảm nhanh chóng, kèm theo triệu chứng nhìn méo hình. Tổn thương ở giai đoạn này cần được điều trị sớm để hồi phục.
Bệnh võng mạc đái tháo đường tăng sinh
Khi võng mạc bị thiếu máu gây tăng sinh các tân mạch bất thường sẽ dẫn đến các biến chứng:
– Tân mạch vỡ ra, gây xuất huyết tái diễn ở khoang trong mắt. Nếu lượng xuất huyết xuất hiện nhiều sẽ che lấp hoàn toàn ánh sáng vào trong mắt, bạn sẽ không thấy gì.
– Sự tăng sinh ở khoang trong mắt hay dịch kính gây co kéo, bong lớp võng mạc khỏi mắt, làm gián đoạn đường dẫn truyền thần kinh, dẫn đến mất thị lực.
– Tân mạch phát triển ở phần trước làm nghẽn đường thoát của lượng nước dư thừa trong mắt, gây cườm nước (Glocom tân mạch), dẫn đến đau nhức rất nhiều.
Tất cả các biến chứng trên đều gây mất thị lực khó hồi phục. Vì vậy nếu có bất kỳ triệu chứng gì của võng mạc đái tháo đường hoặc đang mắc bệnh đái tháo đường, bạn nên thăm khám mắt định kỳ để tầm soát và có phương án điều trị kịp thời.
CÁC BIỆN PHÁP ĐIỀU TRỊ BỆNH VÕNG MẠC ĐÁI THÁO ĐƯỜNG
Tùy theo mức độ tổn thương ở võng mạc và giai đoạn tiến triển của bệnh mà biện pháp hay phác đồ điều trị võng mạc đái tháo đường sẽ khác nhau. Hiện nay có 3 phương pháp được dùng gồm:
Điều trị bằng thuốc chích vào mắt
Phương pháp này sử dụng thuốc chích vào mắt để giảm phù hoàng điểm, làm hạn chế sinh ra tân mạch. Từ đó có thể làm chậm sự tiến triển xấu của bệnh.
Điều trị bằng tia laser
Mục đích của phương pháp này là kéo dài thời gian giữ thị lực và làm chậm lại sự tiến triển nặng hơn của bệnh. Theo đó laser giúp tăng tưới máu cho võng mạc. Từ đó ngăn ngừa sự tạo ra của những mạch máu bất thường.
Điều trị bằng phẫu thuật cắt dịch kính
Khi có biến chứng xuất huyết dịch kính kéo dài, bong võng mạc cần phải điều trị bằng phương pháp phẫu thuật.
LÀM CÁCH NÀO ĐỂ NGĂN NGỪA VÀ PHÁT HIỆN SỚM BỆNH VÕNG MẠC ĐÁI THÁO ĐƯỜNG?
Để ngăn ngừa võng mạc đái tháo đường, bạn nên ổn định đường huyết, huyết áp và lượng mỡ trong máu. Đồng thời kết hợp giảm hút thuốc lá, uống rượu bia và nên tập thể dục thường xuyên. Tuy nhiên, việc kiểm soát tốt lượng đường huyết trong máu không có nghĩa là đã bạn loại trừ được hết nguy cơ mắc bệnh võng mạc đái tháo đường. Hãy kết hợp thăm khám mắt và tầm soát võng mạc đái tháo đường định kỳ để theo dõi tình trạng sức khỏe và có phương án điều trị bệnh kịp thời.
Võng mạc đái tháo đường là căn bệnh nguy hiểm và có thể gây mất thị lực. Vì vậy bạn không nên chủ quan và nên tuân thủ việc tái khám theo đúng lịch hẹn của bác sĩ chuyên khoa Mắt và cả bác sĩ điều trị đái tháo đường. Tùy theo giai đoạn của bệnh mà các bác sĩ chuyên khoa Mắt sẽ đặt ra lịch hẹn tầm soát phù hợp.
Tóm lại, võng mạc đái tháo đường là căn bệnh có thể diễn ra ngay cả khi bệnh nhân hoàn toàn chưa nhận thấy bất thường gì ở mắt. Vì vậy việc thăm khám, tầm soát để phát hiện bệnh sớm, phòng tránh mù lòa là rất quan trọng, nhất là với người đã mắc bệnh đái tháo đường.
Đặc biệt từ 01/04/2021 đến 31/05/2021, Phòng khám đa khoa Vigor Health còn có chương trình ưu đãi MIỄN PHÍ KHÁM TƯ VẤN MẮT, KIỂM TRA MÙ MÀU VÀ ĐO THÍNH LỰC. Bạn có thể đến Vigor Health thăm khám mắt và lắng nghe tư vấn của đội ngũ Bác sĩ chuyên môn về tầm soát võng mạc đái tháo đường hoàn toàn miễn phí. Liên hệ Phòng khám đa khoa Vigor Health qua phần chat hoặc hotline 1900 1856 để biết thêm thông tin chi tiết ngay hôm nay.
